In de ban van het skûtsje
Naar aanleiding van de oproep , kreeg ik een mailtje van Ron zijn vrouw, Antje, waarin stond dat zij modelboten bouwen en of dat misschien iets was. Leuk, dacht ik, modelbootjes van skûtsjes in elkaar knutselen. Vooral omdat de zomer voor de deur staat, vond ik dit wel een gepaste start van de rubriek.
De afspraak werd gemaakt en om zever uur des avonds ging ik gewapend met mijn camera naar de Terp. Na een korte introductie werd mij al snel duidelijk dat het niet om bouwpakketjes ging. Ron was, na een lange weg langs vele werkgevers, in de polyester verzeild geraakt. Tijdens werkzaamheden in een silo kreeg hij een hap stof in zijn longen en is blijvende schade aan zijn longen ontstaan.
Met zijn creatieve brein onder de arm ging Ron opzoek naar een hobby. Deze werd snel gevonden in de vorm van modelboten. Eerst de bouwpakketten, maar hier was niet veel aan te verdienen, zo bleek.
Nu schijnt het ook dat velen op zolder onafgemaakte modelboten hebben liggen die ze wel graag afgemaakt willen hebben, maar dat toch te veel werk is. Te veel hooi..zullen we maar zeggen. Hier is Ron op ingesprongen. Iemand anders hun bootjes afmaken is dus een gat in de markt. Wat nog lucratiever is, is het op schaal namaken van boten van iemand anders, in opdracht. Van een hobby werd werk gemaakt.. Ron bouwt en Antje verft.
Er werd begonnen met kotters; vissersboten. Ontzettend veel werk! Dat was even wel leuk, maar de skûtsjes lonkten. Met name het Huzumer skûtsje. De eeuwige nummer 14, destijds. Ron raakte in de ban van de eeuwige verliezer van de SKS. Dat ze het na al die jaren met dezelfde schipper (Lodewijk ‘XIV’ Meeter) en dezelfde bemanning nog zo leuk vonden. Ieder jaar trainen, ieder jaar verliezen en toch doorgaan. Fan worden van de nummer 1 was te gemakkelijk vond Ron, dus werd het Huzum.
Voor het maken van modelboten zoals Ron het doet, moet je, naar mijn mening, in de wieg zijn gelegd. Om de simpele reden dat je heel creatief moet zijn. Tekeningen lezen, alles op schaal uitrekenen vanaf een foto. Ron gaat zelfs naar de werf waar het skûtsje gemaakt is om uit te zoeken hoe een romp is gemaakt! En als het moet, meet hij zelfs alle details van het schip op, om zo een compleet gedetailleerd schip te bouwen. En vergeet niet: ze varen ook nog! En nee; niet met een motortje, maar op de wind. Grootzeil en fok worden vanaf de kant gestuurd met behulp van een zender en ontvanger. Creatief vernuft ten top.
Boten worden gebouwd, verkocht, terug gekocht, na verlenging van het origineel opnieuw gebouwd, gerepareerd, ten toongesteld en bij voldoende bewezen diensten in de woonkamer gezet.
Ik zie het Jouster skûtsje, Het Huzumer skûtsje, de Jonge Rein uit Wytgaard, een kotter, een botter, een Lemster aak, de Stad Amsterdam met drie masten in aanbouw, de Kameleon, met motortjes omgebouwde speelgoedtracktors. en nog wel veel meer. Werkelijk ongelooflijk. En Ron praat maar door.. Zegt ‘ie op een gegeven moment ook nog:”..en hier kin’k wel uren over prate..”. En dat doet ie dus ook.
Anekdotes worden aan elkaar geregen alsof het gisteren gebeurt is. Foto’s worden erbij gezocht en er wordt uitvoerig uitgelegd hoe bepaalde ienieminie onderdelen uit messing vervaardigt worden. Of uit aluminium, of hout, of kunststof, of uit Fimo klei (wat eigenlijk Play-Doo is maar doordat er olie in zit niet gewild door ouders, lees: plekken in de meubels, en daardoor een andere doelgroep heeft aangesproken. Namelijk professionele modelbouwers).
Er wordt ook gelachen om die keer dat Ron met zijn kameraad op de steigers bij de Wiide Steeg staat te zeilen met één van zijn skûtsjes. Eeen klein motorbootje komt voorbij, kameraad kijkt om en terug en de boot is weg.. “Wêr is dyn boat?”. “Sonken”. Eén keer door een golf, water gemaakt en weg, binnen een seconde. Het was te koud om in het water te springen dus restte Ron niets anders dan een nieuwe te maken.
Of die keer op het Nannewiid. Een kotter was stuurloos geraakt. Of eigenlijk: het gas wilde niet meer terug. Antje werd op de knieën gemaand, Ron zou de boot langs sturen en Antje werd nadrukkelijk verzocht vooral niet los te laten. Vastpakken en niet loslaten! De 45 kilo wegende kotter werd vastgepakt en samen uit het water getild. Naderhand heeft Ron nog vier emmers water tussen de schotten weggezogen: de boot was eigenlijks twee keer zo zwaar!
Ron vertelt mij ook dat hij in opdracht van Harlingen Sail een drie-master heeft gemaakt. Wilden de opdrachtgevers ook nog dat ‘ie kon zeilen. Onmogelijk! Volgens Ron. 27 Zeiltjes vanaf de kant aangestuurd vanaf een console met de afmeting van een piano.. Met dien verstande dat het ook wel een beetje riskant is met een schip dat een jaar op de werkbank heeft gelegen.
Bij alles wat er op de werkbank ligt, heeft Ron wel een verhaal. Een enthousiast verhaal ook nog. Dat kan een tekening zijn of een boegbeeld, een ‘roefke’ van een skûtsje, een ouderwetse vissersboot, het draaiwiel, het materiaal, tot zelfs het katrolletje bovenin een mast. Die maakt hij ook zelf. Maar niet helemaal.. Het wieltje niet, want het sleufje is te moeilijk. Het ‘huis’ wel en de boutjes met de stagen er doorheen. Alles in verhouding afgeleid van een foto of eeuwenoude tekening. Heel knap.
Wanneer ik te kennen geef dat ik ook weer eens moet vertrekken, sta ik achter in de verbouwde bijkeuken. Tegen de tijd dat ik ook werkelijk bij de voordeur ben, is het een half uur later. Er wordt mij nog verteld waar de foto’s van de koeien vandaan komen en dat Ron zelf de zeilen naait van écht Dacron-zeil. Na nóg een sterk verhaal over een botenshow waar Ron met zijn eigen ‘uitvinding’ de concurrentie te kakken zette besluit ik door te zetten en te gaan.
Drie uren later sta ik dan uit te blazen voor op de stoep. ‘Overkill’, ‘overload’, heel veel informatie over modelboten. Stuk voor stuk interessante verhalen, maar dit moet even landen. Waar ik overdag zelf in de bouw werk en waar met hout wordt ‘gesmeten’ alsof het niks ik, waar we in meters denken en ’15 dagen doorlooptijd’, daar werkt Ron in zijn bijkeuken aan schitterende bouwwerken. Minuscule onderdeeltjes, ook van hout, en doorlooptijden van een jaar!
Overdaad schaadt; vaak, maar deze avond niet. Het was een zeer leerzame avond die ik niet had willen missen.
Over 2 maanden begint de SKS met zijn skûtsjesilen. Als ik dan in Grou langs de kant sta zal ik eens op Huzum letten, wie weet krijgen ze er dankzij Ron wel een fan bij..
Gerelateerd bericht
Sinterklaas intocht 2023 →
Per direct gastvrouwen of -heren gezocht voor It Kattehûs →
Stemmen Tweede Kamerverkiezing 22 november 2023 →
