Murd teistert dorp

Zoiets gonst natuurlijk door het dorp. Al snel bleek dat er meer pluimvee geslachtofferd werd. Naast kippen waren, en zijn nog steeds, ook fazanten en eenden de klos. En mijn beschuldiging was vals! Want de boosdoener werd gesignaleerd. Hij draagt een onmiskenbaar masker en stinkt als een ‘murd’: het is een bunzing! 

De bunzing staat bekend als listig, speels, scherpzinnig, moedig en bloeddorstig. Het is een rank en lenig roofdiertje dat niet kieskeurig is qua leefomgeving en menu. Met uitzondering van de Wadden komt het beest in heel Nederland voor en eet van alles. Regenwormen, insecten, eieren, kikkers, padden, ratten, muizen, vogels, hazen of konijnen en zelfs aas. Maar eenmaal in een kippenhok ontaardt het meestal in een woeste moordpartij. 

Etymologen kunnen de oorsprong van de naam ‘bunzing’ niet ontrafelen. Wel zijn er meer dan veertig (!) streeknamen in het dialect bekend, waarvan het merendeel juist wel goed verklaarbaar is. Meestal voeren de sluwe eigenschappen van de lepe dief daarbij de boventoon. Of de penetrante geur die het beest verspreidt. De Latijnse benaming, Mustela putorius, is zelfs letterlijk ‘stinkmarter’. Vandaar ook het spreekwoord ‘stinken als een bunzing’.

In het Fries zijn er veel meer gezegden gerelateerd aan de ‘murd’. Van kleur tot gemoedstoestand en van karaktereigenschappen tot natuurlijk de geur: Sa skier, kwea, sinnich, slûch, slieperich, snoad, swart, taai en wurch as in murd; fjochtsje, raze, tsiere as murden; sjen, kleie, gnize, gnuve, laitsje en stjonke as in murd. ‘In murd fan in jonge’ is een geslepen jongeman.

Het leert in een notendop alles over dit nachtdiertje, dat waarschijnlijk de wilde voorvader is van de gedomesticeerde fret.