Nei it ferline werom: Ekke Blaauwstrjitte
De bedoeling van de straatnaambedenkers en –vaststellers zal in een Jirnsumer (privé)archief ongetwijfeld voorhanden zijn. Dat is inderdaad het geval en met een paar jaartallen, wat persoonlijke gegevens en de historie van het onderwijs in Jirnsum kan duidelijk de herkomst van de straatnaam Ekke Blaauwstrjitte worden aangegeven. Echter, bij het doorspitten van de gegevens van deze voormalige hoofdonderwijzer, kwamen er zoveel curieuze en vermeldenswaardige zaken te voorschijn, dat het moeilijk is om hieruit een selectie te maken.
De Jirnsumer straatnamenbedenkers hebben er in het verleden niet vaak voor gekozen om oud-inwoners die hun sporen voor het dorp hebben verdiend, met een straatnaam te gedenken. Naast de in Fryslân veel voorkomende Douwemastrjitte, telt Jirnsum er slechts twee: de verzetsman Nicolaas Veltman en “hoofd der school” Ekke Blaauw kwamen er tot nu toe voor in aanmerking. Jammer, want ook hierdoor leeft het verleden dóór in het heden. Straatnamen als b.v. de Finne, It String, Gravinnewei, Heareburch, de Slinke, Himdyk, daaraan is voor sneupers weinig plezier te beleven, vooral ook omdat ze meestal niet op de historische plaatsen zijn gesitueerd. Maar bij een poging om meester Ekke Blaauw in de schijnwerpers te zetten, daarbij kunnen we ons maar uitleven….
In deze aflevering beperken we ons tot de voornaamste feiten over deze oud-dorpsgenoot, om de volgende keer verder te gaan met veel “nijsgjirrichs” rondom Ekke Blaauw, want er valt héél veel te vertellen over deze (toch altijd heel eenvoudig en bescheiden gebleven) schoolmeester. B.v.: in een krantenartikel in een Leeuwarder Courant uit 1924 (waarover in de volgende aflevering meer) lezen we over de begrafenis van Ekke Blaauw op 17 december 1924 op de Jirnsumer begraafplaats: Kon hij Irnsum niet vergeten, Irnsum vergeet zijn meester niet. Hoe wáár deze zinsnede zou worden, kon men waarschijnlijk, nu precies 80 jaar geleden, niet bevroeden, maar tientallen jaren na zijn overlijden hebben de Jirnsumers terecht beseft: deze naam moet in lengte van dagen in herinnering blijven. De straatnaamcommissie koos voor de naam Ekke Blaauwstrjitte.
De heer Ekke Blaauw
Ekke Blaauw werd geboren op 25 januari 1840 te Knipe. Als 16 jarige (!) behaalde hij het diploma van hulp-onderwijzer. Al spoedig daarna werd hij benoemd als onderwijzer te Gorredijk, Aldskoat en Langezwaag en in juli 1863 als hoofd van de school te Sibrandabuorren. In 1870 werd Blaauw aangesteld als hoofd der school (hds) in Jirnsum. Het zal voor hem, z ’n vrouw Lutske en hun zes kinderen financieel niet gemakkelijk zijn geweest om rond te komen. Zijn jaarsalaris bedroeg f. 400,- met nog een enkele bijverdienste van f.50,-als secretaris/boekhouder van de Ned. Herv. Kerk. Het onderwijs was tot 1878 in handen van de kerk, maar bij de scheiding van kerk en staat ging dat over naar de gemeente Rauwerderhem. De school en onderwijzerswoning stonden op de terp, naast de in 1880 afgebroken Mauritiuskerk. (huidige plantsoen naast de begraafplaats).
Mauritiuskerk
Dit “eerste stee” – gebouwd in 1828 – voldeed bij lange na niet aan de eisen. Het was hier dat Ekke Blaauw begon aan zijn opvoedende taak aan de Jirnsumer kinderen. Met zijn voortreffelijke onderwijscapaciteiten en innemende en hulpvaardige houding tegenover de dorpsgemeenschap drukte hij 36 jaar lang zijn stempel op het plaatselijke dorpsleven. Hij was aanspreekbaar voor een ieder, van welk geloof of levensovertuiging. Standsverschil bestond voor hem niet. Hij zag slechts de mens in een ieder waarmee hij omging. Hij wilde slechts “geven”. Voor zichzelf stelde hij weinig eisen, was bescheiden en trad nooit op de voorgrond. Deed alleen dat, wat zijn hart hem ingaf. Dát was Ekke Blaauw. Ouders van oudere Jirnsumers spraken met veel liefde over deze buitengewone man, met zijn buitengewone gaven.
Het zal een grote verbetering zijn geweest, de verhuizing van het 1ste naar het 2de stee in 1877
Dit allemaal, kwam overduidelijk naar voren op 20 juli 1903, bij het grote jubileumfeest. Meester Blaauw vierde het feit dat hij 40 jaar het onderwijs in de gemeente Rauwerderhem had gediend, waarvan 37 jaar in Jirnsum. De dorpsgemeenschap bood de jubilaris een daverend feest aan, dankbaar voor datgene wat deze geliefde onderwijzer voor verschillende generaties had betekend. Die dankbaarheid en waardering wordt duidelijk onderstreept in de speciaal voor deze gelegenheid verschenen feestkrant “De Jubilaris” — Nieuws- en Advertentieblad voor Irnsum en omstreken.
Dit eenmalig verschenen nieuwsblad geeft, behalve alles rondom de persoon van Ekke Blaauw, ook een mooi stukje dorpsgeschiedenis en –folklore weer, waarvan we onze geïnteresseerde lezers graag willen laten meegenieten. Zoals gezegd…. Daarover later meer.
Gerelateerd bericht
Historische lezing in Grou over o.a. Jirnsum →
Nei it ferline werom: FEESTEN IN JIRNSUM →
Nei it ferline werom: Een gruwelijke Pinkstergebeurtenis →